Ο Επαγγελματικός Σκεπτικισμός και η Επαγγελματική Κρίση του Ορκωτού Ελεγκτή

Abstract

Ο Επαγγελματικός Σκεπτικισμός και η Κρίση είναι ιδιαίτερα σημαντικά σε συγκεκριμένους τομείς του ελέγχου που περιλαμβάνουν σημαντικές κρίσεις της Διοίκησης ή συναλλαγές εκτός της συνηθισμένης δραστηριότητας της επιχείρησης, καθώς και στην εκτίμηση κινδύνου απάτης σε έναν έλεγχο. Όταν οι ελεγκτές δεν εφαρμόζουν κατάλληλα τον επαγγελματικό σκεπτικισμό, μπορεί να μην αποκτούν επαρκή και κατάλληλα τεκμήρια για την στήριξη της γνώμης τους ή μπορεί να μην εντοπίσουν καταστάσεις στις οποίες οι οικονομικές καταστάσεις δεν είναι απαλλαγμένες από ουσιώδεις ανακρίβειες. Απόδειξη των παραπάνω, είναι οι ανησυχίες των επιθεωρητριών αρχών, που εντόπισαν πολλές ελεγκτικές αποτυχίες που οφείλονταν στην έλλειψη εφαρμογής επαγγελματικού σκεπτικισμού και καθιστά επιτακτική την ανάγκη για τον περιορισμό τέτοιων περιπτώσεων. Η έρευνα αποσκοπεί να παρουσιάσει μέσα από την διεθνή βιβλιογραφία τις θεωρίες-αντιλήψεις που υπάρχουν σχετικά με τον Επαγγελματικό Σκεπτικισμό και να παρουσιάσει αναλυτικά τα επικρατέστερα μοντέλα του, έτσι ώστε να δοθεί μια βάση για την δημιουργία ενός κοινού μοντέλου, με σκοπό την κατανόηση του τι είναι επαγγελματικός σκεπτικισμός, των βημάτων της διαδικασίας για την εφαρμογή κατάλληλου επαγγελματικού σκεπτικισμού και των χαρακτηριστικών από τα οποία επηρεάζεται. Περαιτέρω, γίνεται μια παρουσίαση για το πλαίσιο αρχών της διαδικασίας κρίσης της KPMG, αναλύοντας τα βήματα του συγκεκριμένου πλαισίου και τον γενικότερο ρόλο του πλαισίου στην Ελεγκτική, με το οποίο οι ελεγκτικές εταιρείες θα μπορούσαν να καθοδηγήσουν το προσωπικό τους. Τέλος, κρίνεται απαραίτητο να γίνει μια κατηγοριοποίηση των απειλών του επαγγελματικού σκεπτικισμού και της κρίσης και τους τρόπους αντιμετώπισης τους. Από την ανάλυση των τριών επικρατέστερων θεωριών του επαγγελματικού σκεπτικισμού, της τεκμαρτής αμφιβολίας, της ουδέτερης αντίληψης και του «συνεχές» επαγγελματικού σκεπτικισμού, φαίνεται πως καθοριστικοί παράγοντες αποτελούν τα χαρακτηριστικά του ελεγκτή, πρωτίστως η δεοντολογία και μετέπειτα η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, η αναζήτηση γνώσης, το διερευνητικό πνεύμα, η διαπροσωπική κατανόηση και η αυτοπεποίθηση. Άλλοι σημαντικοί παράγοντες αποτελούν, τα κίνητρα και η γνώση του ελεγκτή, όπως είναι η εμπειρογνωμοσύνη. Το μοντέλο των Prawitt-Glover (2013) φαίνεται να είναι πιο ολοκληρωμένο, καθώς ενσωματώνει τις δύο προγενέστερες επικρατέστερες αντιλήψεις του σκεπτικισμού και καθιστά σαφές στον ελεγκτή, τις περιπτώσεις που χρειάζεται περισσότερος ή λιγότερος επαγγελματικός σκεπτικισμός. Ακόμη, οι απειλές του σκεπτικισμού και της κρίσης και οι τρόποι αντιμετώπισής τους κατηγοριοποιούνται σε 3 δομικά επίπεδα, τον μεμονωμένο ελεγκτή, την ομάδα ανάθεσης και το ελεγκτικό γραφείο / ελεγκτικό επάγγελμα. Τέλος, η σωστή καθοδήγηση των ελεγκτών θα γίνει με την υιοθέτηση ενός κοινού πλαισίου αρχών διαδικασίας κρίσης.