Έμμεσες Τεχνικές Φορολογικού Ελέγχου

Abstract

Κύρια πηγή χρηματοδότησης ενός κράτους είναι οι φόροι. Κατά βάση, η φορολογία αποτελεί την αυτοχρηματοδότηση της οικονομικής δραστηριότητας ενός κράτους και χρησιμοποιείται, προκειμένου να πληρώνονται οι εσωτερικές, οι εξωτερικές και οι λειτουργικές υποχρεώσεις του. Για το λόγο αυτό, κύριο μέλημα κάθε κράτους αποτελεί η είσπραξή τους. Το φαινόμενο της φοροδιαφυγής αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο που επηρεάζει άμεσα τους οικονομικούς πόρους των κρατών. Τα τελευταία χρόνια η ανάλυση, ο εντοπισμός και η καταπολέμησή του είναι ζητήματα που απασχολούν τις διοικήσεις όλων των κρατών, ιδιαίτερα την Ελληνική Φορολογική Διοίκηση, όπου το πρόβλημα θεωρείται ακόμα πιο έντονο. Με βάση τα παραπάνω, τα κράτη αναζητούν αποτελεσματικούς τρόπους, ώστε να μπορέσουν μέσω ελεγκτικών μηχανισμών να εντοπίσουν μη δηλωθέντα εισοδήματα και να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες. Είναι πολύ σημαντικό να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και να εφαρμοστούν νέες μέθοδοι εντοπισμού αδήλωτων εισοδημάτων. Στο πλαίσιο αυτό, εφαρμόζονται διεθνώς σύγχρονες πρακτικές για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, οι οποίες έχουν υιοθετηθεί και από την Ελλάδα για τον εκσυγχρονισμό του φορολογικού συστήματος. Οι ελεγκτικές υπηρεσίες, εκτός από τους παραδοσιακούς τρόπους ελέγχου, με την αξιοποίηση διαφόρων πηγών πληροφοριών είναι σε θέση να προσδιορίσουν έμμεσα τα ακαθάριστα έσοδα και γενικά τα εισοδήματα ενός φορολογούμενου προσώπου. Οι μέθοδοι αυτές ονομάζονται έμμεσες τεχνικές ελέγχου. Οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου αναπτύχθηκαν σαν μέθοδοι τον περασμένο αιώνα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και εφαρμόζονται μέχρι σήμερα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν θεσμοθετήθηκαν ποτέ με νόμο αλλά έχουν γίνει αποδεκτές από την δικαστική νομολογία. Στην Ελλάδα καθιερώθηκαν νομικά με τον τελευταίο Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Ν.4174/2013) και με τον τελευταίο Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν.4172/2013). Επίσης, για την ορθή εφαρμογή τους εκδόθηκαν σχετικοί εγκύκλιοι με σαφείς οδηγίες προς τις ελεγκτικές υπηρεσίες. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση του φαινομένου της φοροδιαφυγής και η ανάλυση των έμμεσων τεχνικών ελέγχων, οι οποίες εφαρμόζονται από τα αρμόδια φορολογικά όργανα στα πλαίσια των φορολογικών ελέγχων, ώστε να εντοπιστούν ενδεχόμενα μη δηλωθέντα εισοδήματα και να φορολογηθούν σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, εάν κρίνεται απαραίτητο.