Νέες εκτελεστικές και υφολογικές πρακτικές πολυφωνικής υφής στο κανονάκι, μέσα από τη μελέτη της τροπικής πολυφωνίας στο έργο του John Dowland “Lachrimae Antiquae” (1604).

Abstract

Η ιδέα της παρούσας έρευνας πηγάζει από το ενδιαφέρον μου στην παλαιά Ευρωπαϊκή μουσική, το οποίο ενισχύθηκε περαιτέρω με την φοίτηση μου στην ειδίκευση «Παλαιά Μουσική και Τροπικές Μουσικές Παραδόσεις της Μεσογείου» του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μουσικές τέχνες» του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Η εν λόγω ειδίκευση στοχεύει στην εξερεύνηση κοινών μουσικών τόπων ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση καθώς και στην ανάδειξη των δεσμών και των κοινών καταβολών των ευρωπαϊκών και μεσογειακών τροπικών παραδόσεων. Η συνεργασία με σύνολα παλαιάς μουσικής (Ex Silentio, Latinitas nostras), η εκτέλεση έργων σύγχρονης μουσικής καθώς και η επαφή μου με τη jazz αρμονία, οδήγησαν στην αντίληψη νέων αρμονικών πτυχών του οργάνου, μέρος των οποίων φιλοδοξεί να διερευνήσει η παρούσα έρευνα. Εξ αρχής αναδύθηκε το ερώτημα της θέσης και του ρόλου που θα μπορούσε να έχει ένα όργανο εκτός του προσδοκώμενου οργανολογίου της Ευρωπαϊκής μουσικής από τον ύστερο Μεσαίωνα ως και τον 17ου αιώνα, ενός οργάνου όπως το κανονάκι. Για λόγους έκτασης της εργασίας αλλά και ανάγκης περιορισμού του υλικού προς διερεύνηση, για τους σκοπούς της παρούσας μελέτης επιλέχθηκε το έργο του John Dowland (1563-1626) “Lachrimae Antiquae”. Η μεγαλύτερη πρόκληση στο παίξιμο ενός κανονιού κλασικής τούρκικης κατασκευής είναι η προσαρμογή των μανταλιών κατά τη διάρκεια εκτέλεσης ενός έργου. Αυτή η παράμετρος θέτει αμέσως κάποιους περιορισμούς στο ρεπερτόριο που μπορεί να εκτελέσει, αν και η κατάλληλη μεταγραφή ή η κατασκευή ενός οργάνου με συγκεκριμένες προδιαγραφές θα μπορούσε να αποτελέσει λύση. Οι προκλήσεις που αντιμετώπισα στην έρευνα αφορούσαν από τη μία τις τεχνικές δυσκολίες του οργάνου και από την άλλη τον τρόπο με τον οποίο θα παρουσίαζα σε γραπτή μορφή κάποια πρακτικά στάδια της μελέτης. Έτσι, η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων και οπτικοακουστικού υλικού κρίθηκε αναγκαία για την υποστήριξη της εργασίας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τους διδάσκοντες, τους συμφοιτητές και τις συμφοιτήτριές μου στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και ιδιαιτέρως τους επιβλέποντες της εργασίας Ατζακά Θύμιο, Κούντουρα Δημήτρη και Λάιο Αθανάσιο. Επιπλέον, ιδιαίτερες ευχαριστίες θα ήθελα να αποδώσω στην Ράνια Ρωσσοπούλου για τον καταλυτικό της ρόλο στην επιλογή του θέματος και τη μουσική μας συνεργασία καθώς και στον Παύλο Σπυρόπουλο για την πολύτιμη και διαρκή βοήθειά του για την εκπόνηση της παρούσας εργασίας.