Τεχνολογία blockchain και έξυπνες συμβάσεις στον δημόσιο τομέα - οφέλη και νομικές προκλήσεις

Abstract

Ο ανασχεδιασμός των δομικών και οργανωτικών δομών του Κράτους και των διαδικασιών του έχει ήδη ξεκινήσει, με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών. Μία από αυτές φιλοδοξεί να γίνει και η τεχνολογία Blockchain, η οποία βασίζεται στην θεωρία των δικτύων σε σχέση με το διαδίκτυο και αναπτύχθηκε για να παρακάμψει τους καθιερωμένους θεσμούς. Οι υποδειγματικές υλοποιήσεις εφαρμογών Blockchain σε διάφορους τομείς της οικονομίας από άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες ή μη, αποτελούν τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της τεχνολογίας blockchain έγκειται στον τρόπο λειτουργίας της, καθώς συνήθως αναφέρεται ως μια αλυσίδα κοινοποιήσεων μέσα σε ένα δημόσιο δίκτυο όπου όλα τα μέλη του δικτύου έχουν ταυτόχρονα την ίδια πληροφορία η οποία είναι αδύνατο να τροποποιηθεί. Κάθε νέα συναλλαγή στο δίκτυο προστίθεται στην υπάρχουσα αλυσίδα συναλλαγών, ασφαλής από παρεμβάσεις, αφού πρώτα έχει γίνει αλγοριθμική επιβεβαίωση, για την ορθότητα της. Η αρχιτεκτονική της μορφή και τα ιδιαίτερα δομικά της στοιχεία την καθιστούν άκρως πρωτοποριακή. Παράλληλα όμως οι νέες τεχνολογίες δοκιμάζουν τα νομικά συστήματα, καθώς στην ουσία πρόκειται για περίπλοκες νομικές συμβάσεις ή ανεξάρτητα λογιστικά βιβλία σε μερικές γραμμές λογισμικού. Καθώς όλο και περισσότεροι συμβατικοί κανόνες και νομικές διατάξεις ενσωματώνονται στον έξυπνο κώδικα σύμβασης για να λειτουργήσει μια πλατφόρμα blockchain, η παραδοσιακή αντίληψη του νόμου μπορεί να χρειαστεί να εξελιχθεί σε κάτι που μπορεί να εξομοιωθεί με κώδικα. Μελετώντας και άλλους τύπους εφαρμογών blockchain που συναντώνται στο οικοσύστημα των Τεχνολογιών Κατανεμημένου Μητρώου, καθώς και ένα επαρκές εύρος αντιπροσωπευτικών και διαδεδομένων εφαρμογών Blockchain, αναζητούνται οι αιτίες και οι προϋποθέσεις για να προτείνουμε μία λύση Blockchain στη Δημόσια Διοίκηση. Πεδία που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής είναι κυρίως νομικά σε διάφορα επίπεδα δικαίου με ειδική μνεία στον GDPR, καθώς και μια γενική ηθική προσέγγιση των πραγμάτων, ενώ πολύ σημαντική είναι η ασφάλεια των κυβερνητικών εγγράφων και πληροφοριών καθώς και η δημιουργία και κατοχύρωση συνθηκών ανοικτής και διαφανούς δημόσιας διοίκησης. Το έργο Hyperledger είναι μια από τις δημοφιλέστερες υποδομές blockchain το οποίο συνδέει την έξυπνη σύμβαση και την εξουσιοδοτούμενη αρχή. Παρουσιάζεται η δημιουργία ενός υβριδικού Hyperledger δικτύου στον Δημόσιο τομέα, με την υλοποίηση ενός σεναρίου μιας διαγωνιστικής διαδικασίας προμηθειών. Τέλος, γίνεται μια γενικότερη ανασκόπηση των συμπερασμάτων της παρούσας εργασίας και παρουσιάζονται οι προοπτικές επέκτασης της.