Έμμεσες και εναλλακτικές μέθοδοι προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος, ως εργαλεία της φορολογικής αρχής για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής

Abstract

Η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό την παρουσίαση, την ανάλυση και την κατανόηση των έμμεσων τεχνικών ελέγχου και του εναλλακτικού τρόπου προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος. Οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου αποτελούν ένα σύγχρονο εργαλείο στα χέρια της Φορολογικής Αρχής, καθώς υιοθετήθηκαν και θεσπίστηκαν αρκετά πρόσφατα από το ελληνικό κράτος, με στόχο να εκσυγχρονίσουν και να οδηγήσουν τη διαδικασία του φορολογικού ελέγχου, στην κατεύθυνση για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Σκοπός τους είναι ο προσδιορισμός του εισοδήματος των φορολογουμένων με αντικειμενικό τρόπο, με στόχο τον προσδιορισμό των αδήλωτων εισοδημάτων, λαμβάνοντας υπόψη ότι το εισόδημα του φορολογούμενου έχει αναλωθεί σε αγορές και δαπάνες ή έχει χρησιμοποιηθεί για την προσαύξηση της προσωπικής του περιουσίας. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι έμμεσες τεχνικές είναι οι εξής: η τεχνική της ανάλυσης ρευστότητας του φορολογουμένου, της καθαρής θέσης αυτού, του ύψους των τραπεζικών καταθέσεων και των δαπανών σε μετρητά που πραγματοποιεί, της αρχής των αναλογιών και της σχέσης της τιμής πώλησης προς το συνολικό όγκο του κύκλου εργασιών. Επιπλέον, χρησιμοποιείται από τη Φορολογική Αρχή και ένα άλλο εργαλείο για την πάταξη της φοροδιαφυγής, η μέθοδο του εναλλακτικού(τεκμαρτού) προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος. Η προσπάθεια μελέτης των τεκμηρίων έγκειται στην κατάδειξη της αναγκαιότητάς τους στο φορολογικό σύστημα. Τα τεκμήρια αποτελούν μια έμμεση μέθοδο επαναπροσδιορισμού της βάσης επιβολής του φόρου που απαντάται σε αρκετά φορολογικά συστήματα, όταν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η φορολογητέα ύλη δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική. Επιπρόσθετα, η συστηματική καταγραφή στοχεύει στο να καταδείξει τις αντινομίες, κατά την εφαρμογή της μεθόδου, που συνάπτονται με τα προβλήματα του ελληνικού φορολογικού συστήματος να ανταποκριθεί σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα.