Έμμεσες τεχνικές ελέγχου: μεθοδολογία και εφαρμογή στην Ελλάδα

Abstract

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται ένα αρκετά επίκαιρο ζήτημα που απασχολεί σε μεγάλο βαθμό τη φορολογική διοίκηση, τόσο της Ελλάδας όσο και των οικονομιών παγκοσμίως. Το ζήτημα αυτό δεν είναι άλλο από τα φαινόμενα φοροδιαφυγής και παραοικονομίας που παρουσιάζονται στις οικονομίες όλων των ειδών, αλλά και η παρουσίαση ενός εκ των τρόπων αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων. Ο τρόπος αυτός είναι η εφαρμογή έμμεσων τεχνικών ελέγχου για τον προσδιορισμό μη δηλωθέντος εισοδήματος, που υιοθετήθηκε από τη χώρα μας με σκοπό τον εκσυγχρονισμό του φορολογικού συστήματος και την αύξηση των δημοσίων εσόδων. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η αναλυτική παρουσίαση του φαινομένου της φοροδιαφυγής, η εν συνεχεία παρουσίαση των έμμεσων τεχνικών ελέγχου, με απώτερο σκοπό την έρευνα και παράθεση της αποτελεσματικότητας των τεχνικών αυτών ως προς την αντιμετώπιση και πάταξη της φοροδιαφυγής. Η εργασία χωρίζεται σε τέσσερεις επιμέρους άξονες. Από τη μια, οι τρείς πρώτοι παρουσιάζουν το θεωρητικό υπόβαθρο των έμμεσων τεχνικών ελέγχου και της φοροδιαφυγής. Από την άλλη, ο τέταρτος και τελευταίος άξονας της εργασίας είναι η έρευνα που διεξήχθη με δείγμα 84 ελεγκτών των διαφόρων υπηρεσιών της ΑΑΔΕ σε όλη την Ελλάδα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με την διανομή ερωτηματολογίων και την ηλεκτρονική παραλαβή των απαντήσεων. Από αυτή προκύπτει το συμπέρασμα πως οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου γίνονται όλο και πιο γνωστές στον ελεγκτικό χώρο, παρά την πρόσφατη εμφάνισή τους, λαμβάνοντας ευρεία αποδοχή σχετικά με την αποτελεσματικότητα και αξιοπιστία τους. Βέβαια, όπως με όλα τα φορολογικά εργαλεία, έτσι και με τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου συναντώνται εμπόδια και προβλήματα που κυρίως αφορούν την έλλειψη ειδικής εκπαίδευσης και υποδομών εφαρμογής τους.