Προσφυγική κρίση και ευρωπαϊκή ένωση: το ζήτημα της οικογενειακής επανένωσης υπό το πρίσμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Abstract

Η Ελλάδα, ως χώρα υποδοχής πολιτών τρίτων χωρών, κλήθηκε να ανταπεξέλθει στην προάσπιση αλλά και εφαρμογή του δικαιώματος για οικογενειακή επανένωση, κυρίως τα τελευταία πέντε χρόνια λόγω της ραγδαίας αύξησης των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Οι θεσμοί της Ε.Ε έχουν μεριμνήσει ώστε να πλαισιωθούν νομοθετικά αλλά και να προασπιστούν τα θεμελιώδη δικαιώματα των προσφύγων και μεταναστών. Η εργασία γύρω από την δημιουργία νομοθετικών και μη κειμένων αποτέλεσε χρονοβόρα διαδικασία της οποίας την ανάγκη ανέδειξαν οι συνθήκες στο εσωτερικό της ένωσης αλλά και στο διεθνές επίπεδο. Μία τόσο γρήγορα μεταβαλλόμενη κατάσταση, όπως αυτή που αντιμετωπίζει η ένωση τα τελευταία χρόνια, αποτέλεσε τον βασικότερο λόγο της άμεσης ανταπόκρισης των νομοθετικών μέσων αλλά και των Ευρωπαϊκών Θεσμών προστασίας. Ο ΟΗΕ, όπως σημειώνεται και στο πρώτο κεφάλαιο, κάνει μνεία σε θεμελιώδη δικαιώματα και στην ανάγκη υπεράσπισής του σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω των νομοθετικών του κειμένων, στα οποία ο σεβασμός της οικογενειακής ζωής και ενότητας αναφέρονται ρητά. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, συνεχίζοντας, εργάζεται και επιχειρεί σε παγκόσμιο επίπεδο με σκοπό την εποπτεία και διασφάλιση των δικαιωμάτων που προβλέπονται από τα νομοθετικά κείμενα, κάνοντας σχόλια και συστάσεις κομβικής σημασίας καθώς αποτελεί όργανο που δρα στο πεδίο των εξελίξεων, δίπλα στους πρόσφυγες, καταγράφοντας και συνηγορώντας διαρκώς. Η οικογενειακή ενότητα και επανένωση έχει βρεθεί πολλές φορές στο επίκεντρο της προσοχής της UNHCR, λόγω της εξέχουσας σημασίας της, και αποτελεί αντικείμενο πολλών αναφορών και συστάσεων της προς τα Κράτη. Η κατάσταση επιδεινώνεται από την έλλειψη παρακολούθησης και εποπτείας των διαδικασιών καταγραφής. Επί του παρόντος, δεν χρησιμοποιείται έντυπο αίτησης για την υποβολή των αιτήσεων Δουβλίνου. Κατά την καταγραφή, οι άνθρωποι ερωτώνται μόνο μία φορά εάν έχουν οικογένεια στην Ευρώπη. Στη συνέχεια, οι αιτούντες αναμένεται να ενημερώσουν αυτοπροσώπως και αυτοβούλως τον υπάλληλο της υπόθεσης ότι έχουν οικογένεια στην Ευρώπη και να παραδώσουν όλα τα απαιτούμενα έγγραφα που μπορούν να αποδείξουν τη συγγένεια.