Εξουθένωση των εργαζομένων σε οργανισμούς υγείας. Η περίπτωση του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας

Abstract

Τα τελευταία χρόνια, η επαγγελματική εξουθένωση έχει προσελκύσει ευρέως την προσοχή τόσο της έρευνας, όσο και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Κάθε άνθρωπος, σε διάφορες περιστάσεις, έχει βιώσει στρες, το οποίο σχετίζεται με το αντικείμενο και το περιβάλλον της εργασίας του. Στις περιπτώσεις που το περιστασιακό στρες μετατρέπεται σε συνεχή και παρατεταμένη ένταση, άγχος και απογοήτευση, ο εργαζόμενος θα λέγαμε ότι υφίσταται «burn-out». Ειδικά στον χώρο της υγείας, όπου παρατηρούνται συναισθηματικά απαιτητικές καταστάσεις, η εμφάνιση του «burn out» είναι ιδιαίτερα συνηθισμένη. Ο επαγγελματίας υγείας διαβρώνεται σωματικά και ψυχικά και αυτό μπορεί να προκαλέσει ζητήματα τόσο στην υγεία του, όσο και στον ίδιο τον οργανισμό υγείας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνηθεί ποιοί είναι οι παράγοντες που οδηγούν σε «burn-out» τους εργαζομένους του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας. Παράλληλα, θα πρέπει να διευκρινιστεί ποιός είναι ο ρόλος της ηγεσίας, των απαιτήσεων εργασίας και της εργασιακής εμπλοκής στην δημιουργία του «burn-out» στους εργαζομένους του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας.Στην συγκεκριμένη έρευνα συμμετείχαν 110 εργαζόμενοι του ιατρικού, νοσηλευτικού, διοικητικού και τεχνικού προσωπικού του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ανώνυμο ερωτηματολόγιο που δόθηκε χέρι με χέρι και μέσα από την συλλογή πρωτογενών στοιχείων έγινε μία περιγραφική στατιστική ανάλυση των μεταβλητών, υπό την μορφή πινάκων και σχημάτων. Για την επεξεργασία και στατιστική ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα SPSS 22.0.Στην παρούσα μελέτη οι συμμετέχοντες στην έρευνα αντιλαμβάνονταν την ηγεσία του οργανισμού τους περισσότερο ανταποκριτική και αναπτυξιακή και λιγότερο υποστηρικτική. Επίσης, περισσότερο τους ταλαιπωρούσε ο φόρτος εργασίας που είχαν και λιγότερο η ασάφεια των ρόλων τους στον εργασιακό χώρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι βίωναν περισσότερη εξάντληση και λιγότερο κυνισμό και ανεπάρκεια. Τέλος, ήταν προσηλωμένοι περισσότερο στην εργασία τους και λιγότερο απορροφημένοι από αυτήν.Αξίζει να αναφερθούμε στο γεγονός, ότι στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε, προέκυψε μία σημαντική θετική συσχέτιση της ηγεσίας και της εργασιακής εμπλοκής των συμμετεχόντων στην έρευνα. Όσο πιο ανταποκριτική, υποστηρικτική και αναπτυξιακή θεωρούσαν οι συμμετέχοντες την ηγεσία του οργανισμού που εργάζονταν, τόσο πιο προσηλωμένοι ήταν στην εργασία τους. Επίσης, σημαντική θετική συσχέτιση υπήρξε μεταξύ της ηγεσίας του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας και της επαγγελματικής εξουθένωσης των εργαζομένων του. Όσο πιο ανταποκριτική, υποστηρικτική και αναπτυξιακή θεωρούσαν οι συμμετέχοντες την ηγεσία του οργανισμού που εργάζονταν, τόσα λιγότερα συμπτώματα εξάντλησης εμφάνιζαν. Τέλος, με τη μέθοδο της γραμμικής πολυπαραγοντικής παλινδρόμησης συσχετίστηκαν οι διαστάσεις (εξάντληση, κυνισμός, ανεπάρκεια) της επαγγελματικής εξουθένωσης των συμμετεχόντων στην έρευνα με τα γνωρίσματα ηγεσίας του οργανισμού, τις διαστάσεις των απαιτήσεων στην εργασία και τις διαστάσεις της εργασιακής εμπλοκής. Βρέθηκε ότι η υπερφόρτωση εργασίας συσχετίζεται θετικά με την «εξάντληση», άρα όσο περισσότερο φόρτο εργασίας έχουν οι εργαζόμενοι του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, τόσο περισσότερο εξαντλημένοι αισθάνονται. Παράλληλα, η ασάφεια ρόλων συσχετίζεται θετικά με την «εξάντληση», τον «κυνισμό» και την «ανεπάρκεια». Όσο περισσότερο ασαφείς είναι οι ρόλοι των εργαζομένων του Νοσοκομείου, τόσο περισσότερη εξάντληση, κυνισμό και ανεπάρκεια βιώνουν. Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε δύο σημαντικές αρνητικές συσχετίσεις που εντοπίστηκαν στην έρευνα. Η μία αφορά την συσχέτιση της «προσήλωσης» στην εργασία με τις διαστάσεις (εξάντληση, κυνισμός, ανεπάρκεια) της επαγγελματικής εξουθένωσης των συμμετεχόντων στην έρευνα. Όσο πιο προσηλωμένοι είναι οι εργαζόμενοι του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας στην εργασία τους, τόσο λιγότερη εξάντληση, κυνισμό και ανεπάρκεια αισθάνονται. Η δεύτερη αφορά την συσχέτιση της δημιουργίας αναπτυξιακής ηγεσίας στον οργανισμό και της εμφάνισης συμπτωμάτων κυνισμού στους συμμετέχοντες. Όσο πιο αναπτυξιακή θεωρούν οι εργαζόμενοι την ηγεσία του οργανισμού τους, τόσα λιγότερα συμπτώματα κυνισμού εμφανίζουν.Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την επαγγελματική εξουθένωση (εξάντληση, κυνισμό, ανεπάρκεια) που βιώνουν οι εργαζόμενοι του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, η διοίκηση του Νοσοκομείου θα πρέπει να μεριμνήσει για την δημιουργία μίας αναπτυξιακής ηγεσίας, με στόχους και οράματα που θα δίνει σωστές κατευθύνσεις στους εργαζομένους της. Παράλληλα, θα πρέπει να φροντίζει να μην υπάρχει υπερφόρτωση εργασίας, να είναι σαφή τα καθήκοντα των εργαζομένων της και, γενικά, να προτρέπει τους τελευταίους να είναι προσηλωμένοι στην εργασία τους. Έχοντας η διοίκηση του Νοσοκομείου ενδιαφερθεί για όλα τα παραπάνω, θα παρατηρείται λιγότερη εξάντληση, κυνισμός και ανεπάρκεια των εργαζομένων.