Το ζήτημα της απολιγνιτοποίησης στην Ελλάδα- εξωτερικό κόστος και νομοθεσία- το παράδειγμα της Γερμανίας

Abstract

Ο λιγνίτης ως το κατεξοχήν καύσιμο που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα εδώ και επτά δεκαετίες, αποτέλεσε στρατηγική επιλογή για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Η μακροχρόνια και εκτενής χρήση του, όμως, στην ηλεκτροπαραγωγή έχουν επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την ανθρώπινη υγεία και την οικονομία, με αποτέλεσμα την ανάγκη αναδιαμόρφωσης του ενεργειακού συστήματος της χώρας. Στην παρούσα εργασία αναλύονται οι αρνητικές συνέπειες από την καύση του λιγνίτη, το κόστος χρήσης του, καθώς και το εξωτερικό κόστος που προκύπτει. Χρήσιμη είναι η αναφορά στην απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία συνέβαλε στην διαμόρφωση της υπάρχουσας σχετικής αγοράς, καθώς και στους παράγοντες που οδήγησαν στην ολοένα και περισσότερο περιορισμένη χρήση του λιγνίτη. Οι Ευρωπαϊκοί και εθνικοί στόχοι για την απομάκρυνση του λιγνίτη από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών αέριων ρύπων του θερμοκηπίου που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή, καταγράφονται αναλυτικά, αποδεικνύοντας την επιτακτική ανάγκη για ενεργειακή μετάβαση σε φιλικότερες προς το περιβάλλον τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής. Η απολιγνιτοποίηση αποτελεί μία σημαντική και δύσκολη πρόκληση για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της που εξαρτώνται ενεργειακά από τον άνθρακα και το λιγνίτη. Σημαντική είναι η συνεισφορά της εργασίας στην ανάλυση των ενεργειακών πολιτικών της Ελλάδας και της Γερμανίας, οι οποίες καθοδηγούμενες από τις δεσμεύσεις που έχει θέσει η ΕΕ, έθεσαν ως προτεραιότητά τους τη σταδιακή απομάκρυνση του άνθρακα από την ηλεκτροπαραγωγή, τη διασφάλιση ομαλής και δίκαιης μετάβασης των πληττόμενων περιοχών, καθώς τη σημασία της ανάπτυξης των ΑΠΕ.

Lignite, as the pre-eminent fuel used in electricity generation in Greece over the last seven decades, has been a strategic choice for the country's energy security. However, its long-term and extensive use have had negative effects on the environment, human health and the economy, resulting in the need to reshape the country's energy system. This paper analyzes the impact of lignite combustion, the consequences of its use and specifically the external costs associated with lignite consumption. This essay will present an account of the liberalization of the electricity market, which contributed to the formation of the relevant national energy market, as well the factors that led to the increasing restriction of lignite use. A detailed analysis of the European and national targets for the removal of lignite from electricity generation and the reduction of greenhouse gas emissions that contribute to climate change will be presented, demonstrating the urgent need for an energy transition to more environmentally friendly electrical technologies. The lignite phase-out presents a major challenge for the EU and its Member States. Finally, an analysis is made of the energy policies of Greece and Germany, which guided by the commitments set by the EU, have given priority to the gradual removal of coal from electricity generation, ensuring the smooth and fair transition of the affected areas, as well as the importance of RES development.