Νομικό πλαίσιο και οικονομική ανάλυση: οι διακρίσεις σε βάρος των εγκύων εργαζομένων στην αγορά εργασίας

Abstract

Η δημιουργία μιας οικογένειας είναι ένας σημαντικός στόχος για τις περισσότερες γυναίκες οι οποίες προσπαθούν να συνδυάσουν τη μητρότητα με την επαγγελματική τους καριέρα. Η εγκυμοσύνη είναι μια αρκετά εύθραυστη στιγμή για κάθε γυναίκα γι’ αυτό και χρειάζεται ειδική προστασία για να διασφαλιστεί ότι στη διάρκεια της κύησης ή της άδειας μητρότητας οι γυναίκες δεν θα χάσουν την θέση εργασίας τους. Διαφυλάσσοντας την απασχόληση των γυναικών και την ασφάλεια του εισοδήματος τους κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και μετά τον τοκετό επιτυγχάνεται και η αποτελεσματική ισότητα των φύλων στην εργασία. Η προστασία της εγκυμοσύνης και της μητρότητας επιτρέπει στις γυναίκες να συμμετέχουν ενεργά στο εργατικό δυναμικό και να μπορούν να συνδυάσουν αποτελεσματικά τον αναπαραγωγικό τους ρόλο. Για ορισμένους εργοδότες η εγκυμοσύνη θεωρείται μια σημαντική απειλή αναφορικά με την κερδοφορία της επιχείρησης τους η οποία προκαλεί διαταραχές στην ισορροπία της λειτουργίας της, καθώς θα πρέπει να ασχοληθούν με την έγκυο γυναίκα και την πιθανή αντικαταστάτρια της όσο αυτή θα βρίσκεται σε άδεια μητρότητας. Η απαγόρευση των διακρίσεων σε σχέση με την εγκυμοσύνη και την μητρότητα αναφέρεται στο δικαίωμα όλων των γυναικών να μην αντιμετωπίζονται λιγότερα ευνοϊκά λόγω φύλου ή λόγω των περιστάσεων που προκύπτουν από την αναπαραγωγική τους λειτουργία. Παράλληλα, δεν επιτρέπουν στους εργοδότες να χρησιμοποιούν διάφορες πρακτικές προκειμένου να τις απομακρύνουν από την αγορά εργασίας, όπως η απόλυση και η άρνηση επιστροφής τους στην εργασία μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας. Το γεγονός της εισόδου της γυναίκας στη μητρότητα και της γέννησης ενός παιδιού έχει αναδείξει ότι μητέρες αντιμετωπίζουν αρκετά εμπόδια στην αγορά εργασίας εξαιτίας των στερεοτυπικών αντιλήψεων, όπου σε πολλές περιπτώσεις κρίνονται ως λιγότερο ικανές και παραγωγικές. Παράλληλα, τείνουν να κερδίζουν χαμηλότερες αποδοχές από μια γυναίκα η οποία δεν έχει παιδιά πληρώνοντας με αυτόν τον τρόπο την επιτυχία της μητρότητας. Το οικογενειακό ή μητρικό μισθολογικό χάσμα μεταξύ των μητέρων και των γυναικών χωρίς παιδιά περιγράφει την διαφορά στο ετήσιο εισόδημα τους, μέρος του οποίου απορρέει από τις προκαταλήψεις των εργοδοτών οι οποίες οδηγούν σε διακρίσεις στην απασχόληση. Ειδικότερα, θεωρούν πως μια μητέρα δεν καταφέρνει να συνδυάσει επιτυχώς μια επαγγελματική και προσωπική ζωή εξαιτίας της ύπαρξης των παιδιών τα οποία την καθιστούν λιγότερο αξιόπιστη για την επιχείρηση τους. Επομένως, έχοντας ως δεδομένο ότι μια μητέρα αναλαμβάνει το μεγαλύτερο κομμάτι της φροντίδας ενός παιδιού, επηρεάζεται η εργασιακή της[9] παραγωγικότητα ως μια γενικότερη συνέπεια των ανταγωνιστικών απαιτήσεων μεταξύ εργασίας και οικογένειας. Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο να παρουσιάσει το νομικό πλαίσιο που διέπει την προστασία των εγκύων εργαζομένων από την απόλυση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης τους σύμφωνα με την ενωσιακή και ελληνική έννομη τάξη. Παράλληλα, στοχεύει να εξετάσει μέσα από οικονομικές-εμπειρικές αναλύσεις που έχουν λάβει χώρα πως η γέννηση ενός παιδιού ενδέχεται να επηρεάσει τις αποδοχές μιας εργαζόμενης μητέρας σε σύγκριση με της γυναίκας χωρίς τέκνα.