Η πυρηνική Βόρεια Κορέα, οι διεθνείς κυρώσεις και οι διαπραγματεύσεις

Abstract

Στην παρούσα διπλωματική εργασία, αρχικά, θα γίνει μία θεωρητική αποτύπωση βασικών εννοιών των διεθνών σχέσεων, αλλά και μία ιδιαίτερη αναφορά στην πυρηνική και αποτρεπτική στρατηγική, ενώ η ανάλυση θα έχει ως βάση της την προσέγγιση του κλασικού ρεαλισμού και στα σημεία που δε μπορεί αυτός να δώσει απαντήσεις θα δανειστεί στοιχεία από το δομικό ρεαλισμό. Σε ό,τι όμως σχετίζεται με τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, η εργασία αυτή, θα δανειστεί στοιχεία της πλουραλιστικής θεώρησης, αναφορικά κυρίως με την έμφαση που δίνεται, στο ρόλο του ηγέτη και της κυβέρνησης της εκάστοτε κρατικής μονάδας. Ακολούθως, θα εξεταστούν οι προσλαμβάνουσες που στοιχειοθετούν το διαχωρισμό των δυνάμεων του διεθνούς συστήματος σε μικρές και μεγάλες δυνάμεις και θα γίνει ανάλυση των στρατηγικών τους δυνατοτήτων, μέσα από παραδείγματα συγκριτικής μελέτης. Στο σημείο αυτό και όσον αφορά την ανάλυση της στρατηγικής των μεγάλων δυνάμεων, θα χρησιμοποιηθούν στοιχεία του επιθετικού ρεαλισμού. Εν συνεχεία θα αναλυθεί η πυρηνική και αποτρεπτική στρατηγική της Βορείας Κορέας, μέσα από μία διαχρονική μελέτη, λαμβάνοντας ως αφετηρία τον πόλεμο της Κορέας και έχοντας ως κομβικό σημείο την απόκτηση και ανάπτυξη του πυρηνικού της οπλοστασίου. Θα γίνει επίσης, αναφορά, στο συμμαχικό δίκτυο της Βόρειας Κορέας, που στηρίζεται στην υποστήριξη της Κίνας και κατ’ επέκταση της Ρωσίας και της αντίστοιχης συμμαχίας ΗΠΑ, Ιαπωνίας, Νότιας Κορέας. Παράλληλα, θα δοθεί το χρονοδιάγραμμα των διεθνών κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Βόρεια Κορέα, από τη στιγμή που ξεκίνησε την ανάπτυξη του πυρηνικού της οπλοστασίου και τις πυρηνικές δοκιμές αλλά και η ακόλουθη αντίδραση της Πιόνγιανκ στις αντίστοιχες κυρώσεις. Το εστιακό σημείο της παρούσας μελέτης θα αποτελέσει η πορεία των διαπραγματεύσεων, που έλαβαν χώρα, σχετικά με την παύση του πυρηνικού της προγράμματος και την υιοθέτηση μίας μη επιθετικής εξωτερικής πολιτικής. Αναλυτικότερα, στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται η διασύνδεση κάποιων θεωρητικών στοιχείων, θεωρήσεων και θεωριών των διεθνών σχέσεων, με την πρακτική εφαρμογή τους στο ζήτημα της πυρηνικής Βόρειας Κορέας και την ανάλυση της συμπεριφοράς των εμπλεκόμενων κρατών με βάση αυτές. Ενδεικτικά, γίνεται αναφορά στην αποτροπή σε επίπεδο συμβατικό και πυρηνικό, αλλά παρατίθενται και στοιχεία σχετικά με την αμοιβαία πυρηνική αποτροπή. Ειδική αναφορά γίνεται, στις στρατηγικές που ακολουθούν τα μικρά κράτη και οι μεγάλες δυνάμεις και εξετάζεται η περίπτωση της ασύμμετρης σύγκρουσης. Επιπρόσθετα, δίνονται στοιχεία σχετικά με το ρόλο του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, τόσο σε επίπεδο διαχείρισης των εκάστοτε ζητημάτων που προκύπτουν όσο και σε επίπεδο κυρώσεων. Στο σημείο αυτό, γίνεται και ο διαχωρισμός του προληπτικού και παρεμποδιστικού πολέμου. Ακολούθως, αναφέρονται ορισμένες συμβάσεις χρήσιμες για την κατανόηση και ανάλυση της παρούσας μελέτης, που υπάγονται στο ευρύτερο πλαίσιο του ελέγχου των εξοπλισμών, ενώ τέλος, παρουσιάζεται η θεωρία διαχείρισης των κρίσεων και των διαπραγματεύσεων, οι προϋποθέσεις, τα στάδια και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σε αυτές. Το δεύτερο κεφάλαιο, αναφέρεται συνοπτικά, στο πως έγινε ο διαχωρισμός της Κορεατικής χερσονήσου και έπειτα πως οδηγήθηκαν η Βόρεια και Νότια Κορέα στον πόλεμο της Κορέας. Παράλληλα, αναφέρεται στο πως οδηγήθηκε η Βόρεια Κορέα στην ανάπτυξη πυρηνικού οπλοστασίου. Στο τρίτο κεφάλαιο αποτυπώνεται η αρχή των πυρηνικών δραστηριοτήτων της Βόρειας Κορέας, οι οποίες και βρίσκονταν ακόμη σε πρώιμο στάδιο και γίνεται αναφορά στην πρώτη προσπάθεια διαπραγμάτευσης μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Βόρειας Κορέας, μέσω του «Συμφωνηθέντος Πλαισίου». Το τέταρτο κεφάλαιο, αναφέρεται στις σύγχρονες πυρηνικές δραστηριότητες της Βόρειας Κορέας, ουσιαστικά από την περίοδο του 2002 μέχρι και σήμερα. Γίνεται ανάλυση όλων των πυρηνικών προκλήσεων σε επίπεδο εκτοξεύσεων πυραύλων, κρίσεως με γειτονικά κράτη αλλά φυσικά και πυρηνικών δοκιμών από πλευράς Βόρειας Κορέας αλλά και των επιμέρους διπλωματικών προσεγγίσεων, κυρίως στο πλαίσιο των γύρων των «Συνομιλιών των έξι μερών». Παράλληλα, αναλύεται διεξοδικά η περίοδος της κρίσεως στη Βόρεια Κορέα και των αντίστοιχων κυρώσεων που της επιβλήθηκαν και αναπτύσσεται ο ρόλος της ηγεσίας των Ηνωμένων Πολιτειών, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου στην εξέλιξη των πυρηνικών δραστηριοτήτων της Βόρειας Κορέας αλλά και των διπλωματικών επαφών των δύο κρατών και των διαπραγματεύσεων. Στο πέμπτο κεφάλαιο, δίνεται έμφαση στη στροφή των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βόρειας Κορέας στο πεδίο των διαπραγματεύσεων, στις τρεις συνόδους που έλαβαν χώρα ανάμεσά τους και στο αποτέλεσμα που έφεραν αυτές στο ζήτημα της πυρηνικής Βόρειας Κορέας. Τέλος, στον επίλογο, αναφέρονται τα συμπεράσματα στα οποία και οδηγήθηκε αυτή η μελέτη ενώ ακολουθούν το παράρτημα στο οποίο και υπάρχει συγκεντρωτικός πίνακας με την πυρηνική δραστηριότητα της Βόρειας Κορέας διαχρονικά και τις αντίστοιχες κυρώσεις που της επιβλήθηκαν.