Από την κρίση χρέους στην πανδημία του Covid-19: μια εμπειρική μελέτη μέτρησης της απόδοσης του Ελληνικού Δείκτη Λιανικού Εμπορίου με χρήση του Υποδείγματος Αποτίμησης Περιουσιακών Στοιχείων (CAPM)

Abstract

Η συγκεκριμένη μελέτη αναφέρεται στις επιπτώσεις που είχαν δύο μεγάλες κρίσεις– η Κρίση Χρέους του 2010 και η Πανδημία του Covid-19 ή Κορωνοϊού, η οποία ξέσπασε στις αρχές του 2020–στην ελληνική οικονομία. Στα πλαίσια αυτού του σκοπού, χρησιμοποιήσαμε το Υπόδειγμα Αποτίμησης Περιουσιακών Στοιχείων (CAPM) προκειμένου να μετρήσουμε τις μεταβολές στον συστηματικό κίνδυνο της Υπερβάλλουσας Απόδοσης του Ελληνικού Δείκτη Λιανικού Εμπορίου, λόγω της εμφάνισης των δύο αυτών σημείων καμπής. Αρχικά κάναμε μια βιβλιογραφική ανασκόπηση για δείξουμε την εξέλιξη της θεωρίας χαρτοφυλακίου, που αποτελεί σημείο εκκίνησης για το CAPM. Στην συνέχεια παρουσιάσαμε τα δεδομένα μας, τα οποία αντλήσαμε από τις βάσεις δεδομένων των οικονομικών ειδησεογραφικών ιστοχώρων Capital.gr και Investing.com, αλλά και του ιστοτόπου επιστημονικών δημοσιεύσεων και δεδομένων Ourworldindata.org. Η χρονική περίοδος που καλύπτουν αναφέρεται στην περίοδο 2/01/2006 - 13/11/2020. Αφού επεξεργαστήκαμε και καθαρίσαμε τα δεδομένα μας, τα χρησιμοποιήσαμε για να «τρέξουμε» στο EViews 10 με την μέθοδο OLS τις κατάλληλες παλινδρομήσεις και για να διεξάγουμε τους κλασικούς διαγνωστικούς ελέγχους τις γραμμικής παλινδρόμησης. Τα αποτελέσματα που πήραμε από την διενέργεια παλινδρομήσεων πριν και μετά από κάθε κρίση, μας έδωσαν τα μεγέθη μεταβολής του σταθερού όρου υπεραπόδοσης ή α του Jensen και του συστηματικού κινδύνου της αγοράς ή συντελεστή βήτα. Πιο συγκεκριμένα, ο σταθερός όρος α του Jensen ήταν σε όλα τα υποδείγματα στατιστικά ασήμαντος και ουσιαστικά ίσος με μηδέν, πράγμα που σημαίνει ότι ο δείκτης λιανικού εμπορίου βρίσκεται πάνω στην SML. Επίσης, και οι δύο κρίσεις επηρέασαν αρνητικά το λιανικό εμπόριο στην Ελλάδα, γεγονός που αποτυπώθηκε στις μεταβολές του εκτιμημένου συντελεστή βήτα πριν και μετά την εμφάνισή τους. Η μεταβολή ήταν κατά 45.46% μεγαλύτερη στην περίπτωση της κρίσης χρέους του 2010, όπου σημειώθηκε αύξηση του βήτα κατά 25.98%, έναντι της αύξησης στον ίδιο συντελεστή κατά 17.86% ως συνέπεια του Covid-19. Λόγω των στατιστικών σφαλμάτων που αντιμετωπίσαμε σε όλες σχεδόν τις παλινδρομήσεις, συμπεράναμε ότι το CAPM δεν μπορεί να εφαρμοστεί αμιγώς με την κλασική του μορφή στην ελληνική οικονομία, αλλά χρειάζονται πιο δυναμικά μοντέλα αποτίμησης. Με αυτά ως δεδομένα, βασίσαμε την σύγκρισή μας στην θεωρητική επάρκεια των μοντέλων και στους θετικούς ελέγχους εξειδίκευσης και αυτοσυσχέτισης των καταλοίπων. Αργότερα για να αποδείξουμε ότι οι μεταβολές στον δείκτη λιανικού εμπορίου οφείλονται στον Covid-19 και δεν αποτελούν περίπτωση ψευδούς παλινδρόμησης, διενεργήσαμε ελέγχους συνολοκλήρωσης και αιτιότητας, οι οποίοι επιβεβαίωσαν την ύπαρξη μακροχρόνιας σχέσης αιτιότητας μεταξύ δείκτη εμπορίου και ημερήσιων κρουσμάτων Covid-19. Στην συνέχεια, με βάση το CAPM προχωρήσαμε στην κατασκευή ενός δυναμικού γραμμικού μοντέλου, στο οποίο ενσωματώθηκε ως εξωγενής μεταβλητή και η μεταβολή των κρουσμάτων κορωνοϊού. Κλείσαμε την μελέτη με προτάσεις για μελλοντική έρευνα και ιδίως για την διερεύνηση των επιπτώσεων της πανδημίας στον κλάδο του ηλεκτρονικού εμπορίου, στον οποίο παρατηρείται μια αλματώδης αύξηση, ως αποτέλεσμα των περιορισμών κυκλοφορίας και κοινωνικής αποστασιοποίησης που έφερε μαζί της η εξάπλωση του κορωνοϊού.