Η φορολογική πολιτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση: φορολογικός ανταγωνισμός και φορολογική εναρμόνιση: η κατάσταση της Ελλάδας

Abstract

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί τη μοναδική οικονομική και πολιτική ένωση 28 χωρών, μία ενιαία «εσωτερική» αγορά με περισσότερους από 510.000.000 κατοίκους. Στην πορεία για την ολοκλήρωση και ανάπτυξή της, διεξάγονται συζητήσεις σε πολιτικό και ακαδημαϊκό επίπεδο για την αναγκαιότητα περισσότερου συντονισμού στους τομείς των πολιτικών που δεν έχουν ακόμη «εξευρωπαϊστεί», αλλά παραμένουν στην αρμοδιότητα των εθνικών κυβερνήσεων, όπως ο τομέας της φορολογίας. Η οικονομική και χρηματοπιστωτική αναταραχή που δημιουργήθηκε μετά την κρίση του 2008 και οι νέες προκλήσεις της παγκοσμιοποιημένης και ψηφιοποιημένης οικονομίας απαιτούν βαθιές μεταρρυθμίσεις στα φορολογικά συστήματα. Η φορολογική πολιτική αποκτά σημαντική προτεραιότητα στην ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης: αφενός για τη σταθεροποίηση των δημοσίων οικονομικών, την ενίσχυση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας και τη χρηματοδότηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου και αφετέρου για την αντιμετώπιση των φαινομένων της φοροδιαφυγής και του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού που αναπτύσσεται κυρίως από τις πολυεθνικές εταιρίες. Στην εργασία αυτή, με εκτενή ανασκόπηση της ακαδημαϊκής βιβλιογραφίας και των ευρωπαϊκών και διεθνών συνθηκών, επιχειρείται η διερεύνηση σε θεωρητικό και εμπειρικό επίπεδο αυτών των προκλήσεων και των πιθανών εξελίξεων προς εναρμόνιση της ευρωπαϊκής φορολογίας, σε μία μεταβατική καμπή, όπου διακυβεύεται όχι μόνο η ολοκλήρωση αλλά και η ίδια η ύπαρξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διερευνάται επίσης η κατάσταση του ελληνικού φορολογικού συστήματος και των δομικών αδυναμιών του, λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις, με την πραγματοποίηση εμπειρικής έρευνας με έντυπα ερωτηματολόγια που μοιράστηκαν σε 225 εφοριακούς, λογιστές και στελέχη λογιστηρίων επιχειρήσεων και τη στατιστική επεξεργασία των απαντήσεών τους.