Συγκριτική ανάλυση των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των ελληνικών και διεθνών λογιστικών προτύπων: εμπειρική διερεύνηση

Abstract

Η ταχύτατη τεχνολογική ανάπτυξη, η ολοένα και αυξανόμενη πολυπλοκότητα στην οργάνωση των οικονομικών οντοτήτων, καθώς και ο ανταγωνισμός, ο οποίος καθορίζει τις σχέσεις μεταξύ των επιχειρήσεων, αποτελούν ορισμένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του 21ου αιώνα. Εδώ και πολλά χρόνια, οι οικονομικές οντότητες στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό και να αυξήσουν τη δυναμικότητά τους, επιδιώκουν να γίνουν όσο το δυνατόν πιο ισχυρές. Αυτό το επιτυγχάνουν είτε με την εξειδίκευση της παραγωγής είτε με την συγκέντρωση κεφαλαίων. Με λίγα λόγια, αποδεικνύεται ότι οικονομικές οντότητες υπόκεινται σε μία διαδικασία σταδιακής μετατόπισης από την κλειστή και εγχώρια οικονομία σε μία οικονομία ανοικτή, διεθνή και παγκοσμιοποιημένη. Το ανωτέρω φαινόμενο γίνεται ολοένα και πιο διάχυτο τις τελευταίες δεκαετίες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πολλές επιχειρήσεις, μέσω της συνένωσής τους με άλλες επιχειρήσεις, προσπαθούν να γίνουν όσο το δυνατόν περισσότερο ισχυρές. Παρατηρούμε, συνεπώς, να παρουσιάζεται μία αυξανόμενη επιρρέπεια στη δημιουργία ομίλων επιχειρήσεων, εξαγορών και συγχωνεύσεων επιχειρήσεων (επιχειρηματικών και χρηματοοικονομικών). Στην περίπτωση κατά την οποία ο σκοπός δημιουργίας του ομίλου επιχειρήσεων είναι επιχειρηματικός, η μητρική εταιρεία αποκτά συμμετοχές ή άλλου είδους επιρροές σε άλλες εταιρείες. Επίσης, η μητρική εταιρεία μπορεί να δημιουργεί η ίδια θυγατρικές εταιρείες για την εξυπηρέτηση των διαφόρων επιχειρηματικών σκοπών της. Από την άλλη πλευρά, όταν ο σκοπός δημιουργίας του ομίλου επιχειρήσεων είναι χρηματοοικονομικός, μία επιχείρηση, αποβλέποντας αποκλειστικά σε μία επικερδή μακροπρόθεσμη επένδυση των κεφαλαίων της, αποκτά συμμετοχές στο κεφάλαιο άλλων επιχειρήσεων. Απώτερος σκοπός των οικονομικών οντοτήτων, μέσω της διαδικασίας της ενοποίησης, είτε εξυπηρετούν τους επιχειρηματικούς σκοπούς δημιουργίας είτε τους χρηματοοικονομικούς, είναι να μειώσουν τα κόστη τους, να έχουν καλύτερο ανταγωνισμό, να πετύχουν οικονομίες κλίμακας λόγω μαζικών αγορών και, σε γενικές γραμμές, να πετύχουν αυτό που στην επιστήμη του μάρκετινγκ ορίζεται ως συγκριτικό πλεονέκτημα. Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η διεξοδική ανάλυση της έννοιας και του περιεχομένου των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων. Για την επίτευξη του ανωτέρω στόχου θα ληφθούν υπόψη τόσο τα Δ.Λ.Π. και τα Δ.Π.Χ.Α. όσο και ο Ν. 2190/20 και ο Ν. 4308/14 και θα πραγματοποιηθεί μία εμπειρική διερεύνηση σχετικά με τις ομοιότητες και τις διαφορές οι οποίες παρουσιάζονται υπό το πρίσμα της ελληνικής (Ν. 2190/20 και Ν. 4308/14) και της διεθνούς (Δ.Λ.Π. και Δ.Π.Χ.Α.) νομοθεσίας. Αναφορικά με τη δομή της, στο πρώτο κεφάλαιο θα πραγματοποιηθεί μία εισαγωγή στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις. Πιο αναλυτικά, αρχικά, δοθεί ο ορισμός τους, υπό το πρίσμα της ελληνικής και της διεθνούς νομοθεσίας. Στην συνέχεια, δε θα παραληφθεί να παρουσιαστεί μία σύντομη ιστορική διαδρομή των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων τόσο στο εσωτερικό της Ευρώπης όσο και των υπολοίπων χωρών παγκοσμίως και στο τέλος, να συνοψιστούν τα βασικότερα εισαγωγικά συμπεράσματα. Στο δεύτερο κεφάλαιο θα παρουσιαστεί μία βιβλιογραφική επισκόπηση σχετική με το θέμα των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων. Με τη χρήση σύγχρονων ελληνικών και διεθνών επιστημονικών άρθρων θα διερευνηθούν τα αποτελέσματα διάφορων ερευνών και μελετών σχετικά με την έννοια και το περιεχόμενο των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στην εφαρμογή των Αμερικανικών Λογιστικών Προτύπων, των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (Δ.Π.Χ.Α.), των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (Δ.Λ.Π.) και των Διεθνών Προτύπων Ελέγχου (Δ.Π.Ε.). Στο τρίτο κεφάλαιο θα τονιστεί η αναγκαιότητα κατάρτισης της ενοποίησης. Πιο αναλυτικά, θα επεξηγηθούν, αρχικά, οι σημαντικότεροι εισαγωγικοί όροι των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων. Στην συνέχεια, θα αναφερθούν οι μέθοδοι ενοποίησης τους καθώς και οι αρχές - κανόνες αποτίμησης των στοιχείων των ενοποιούμενων οικονομικών οντοτήτων. Τέλος, θα πραγματοποιηθεί μία σύντομη συγκριτική λογιστική ανάλυση των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των ελληνικών και διεθνών λογιστικών προτύπων. Η σύντομη συγκριτική λογιστική ανάλυση των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των ελληνικών και διεθνών λογιστών προτύπων, η οποία πραγματοποιήθηκε στο τέλος του τρίτου κεφαλαίου, θα δώσει την σκυτάλη στα επόμενα δύο κεφάλαια (τέταρτο και πέμπτο) που θα ακολουθήσουν. Πιο συγκεκριμένα, σε αυτά τα κεφάλαια θα αναλυθούν με διεξοδικό τρόπο αυτά που αναφέρθηκαν επιγραμματικά στο τελευταίο υποκεφάλαιο του τρίτου κεφαλαίου. Κάνοντας χρήση της παραγωγικής μεθόδου ανάπτυξης, δηλαδή της μεθόδου με συλλογική πορεία από το γενικό στο ειδικό, θα μεταβούμε ομαλά στην ανάλυση των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των διεθνών (κεφάλαιο τέταρτο) και των ελληνικών (κεφάλαιο πέμπτο) λογιστικών προτύπων. Στο έκτο κεφάλαιο, θα πραγματοποιηθεί μία συγκριτική ανάλυση, βάσει των ελληνικών και διεθνών προτύπων, των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων λαμβάνοντας υπόψη ένα σύνολο στοιχείων. Αρχικά, θα παρουσιαστεί μία βιβλιογραφική επισκόπηση προγενέστερων ερευνών. Στην πορεία, θα αναφερθούν τόσο η μεθοδολογία όσο και τα αποτελέσματα καθώς και θα επισημανθούν τα συμπεράσματα. Τέλος, στο έβδομο κεφάλαιο, συνοψίζονται τα συμπεράσματα της παρούσας μεταπτυχιακής εργασίας. Επίσης, διευκρινίζονται οι προτάσεις για μελλοντική έρευνα.