Η διεθνής κρίση των Αμερικανικών sub-prime του 2007-2008: μια κρίση εμπιστοσύνης ή μια κρίση του συστήματος;

Abstract

Ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα που χαρακτήρισαν τις σύγχρονες παγκόσμιες εξελίξεις αποτέλεσε η κρίση της αγοράς των sub-prime στεγαστικών ενυπόθηκων δανείων που ξέσπασε τον Αύγουστο του 2007 στις ΗΠΑ και εξελίχθηκε σε παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Η ένταση της κρίσης ήταν τόσο μεγάλη ώστε οι επιπτώσεις της επηρέασαν όχι μόνο τον ιδιωτικό αλλά και τον κρατικό τομέα, εξελισσόμενη σε κρίση χρέους. Η παρούσα εργασία εξετάζει τους γεωπολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες, που οδήγησαν στην οξεία αυτή κρίση της αγοράς. Αναλύονται επίσης μια σειρά από νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα, τα οποία εμφανίστηκαν πριν την κρίση, ο ρόλος των οίκων αξιολόγησης, των Hedge Funds και περιγράφονται οι αδυναμίες του θεσμικού πλαισίου. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την επίτευξη του σκοπού αυτού ήταν η δευτερογενής βιβλιογραφική έρευνα σε ελληνικές και ξενόγλωσσες πηγές, έντυπες και διαδικτυακές. Αρχικά, στα δυο πρώτα κεφάλαια, γίνεται μια παρουσίαση στα νέα δεδομένα του διεθνούς χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος. Η παγκοσμιοποίηση τις τελευταίες δεκαετίες έχει διαμορφώσει μια νέα κοινωνική και οικονομική αντίληψη, δημιουργώντας μια παγκόσμια αγορά με ισχυρή δυναμική στην διεθνή κίνηση κεφαλαίων. Οι νέες τάσεις που δημιουργήθηκαν οδήγησαν στην τελευταία χρηματοπιστωτική κρίση, που εξαπλώθηκε γρήγορα μέσα σε ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον. Στην συνέχεια παρουσιάζεται η κατάσταση στην αγορά των στεγαστικών δανείων των ΗΠΑ πριν την κρίση και αναλύεται ιδιαίτερα η αγορά των sub-prime δανείων. Γίνεται μια σύντομη παρουσίαση του όρου οικονομική κρίση, μια ιστορική αναδρομή της τελευταίας κρίσης και μια συνοπτική περιγραφή των επιπτώσεων στις διεθνείς χρηματαγορές και την κτηματαγορά των Η.Π.Α. Επίσης περιγράφεται το ισχύον θεσμικό πλαίσιο των αγορών πριν το ξέσπασμα της κρίσης. Στο επόμενο κεφάλαιο της εργασίας αναλύονται καθοριστικής σηµασίας παράγοντες, που οδήγησαν στην κρίση, όπως η χαλαρή νοµισµατική πολιτική της Fed, η χαλάρωση των όρων δανειοδότησης και η πρακτική της τιτλοποίησης, µέσω της οποίας οι Τράπεζες πουλούσαν «τοξικά» δάνεια που είχαν εκδώσει σε «Ειδικά Επενδυτικά Οχήματα» µεταφέροντας τον κίνδυνο εκτός των οικονοµικών τους ισολογισμών. Στα τελευταία κεφάλαια αναλύονται ο ρόλος και η λειτουργία των Hedge Funds και των οίκων αξιολόγησης καθώς αποτέλεσαν σημαντικούς θεσμούς στη διαμόρφωση του χρηματοπιστωτικού περιβάλλοντος των τελευταίων δεκαετιών και κατηγορήθηκαν για τις τεράστιες απώλειες που υπέστησαν σε παγκόσμιο επίπεδο τραπεζικοί κολοσσοί και επενδυτές, αναγκάζοντας τις Κεντρικές Τράπεζες να επέμβουν. Η εργασία καταλήγει συνοψίζοντας τα αναφερόμενα, απαντά στο ερώτημα του τίτλου της, συνεχίζει με την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων και προτείνει παρεμβάσεις, με σκοπό την αποφυγή παρόμοιων κρίσεων στο μέλλον.