Υπεραξία επιχείρησης λόγω μεταβίβασης: υπολογισμός & φορολογική αντιμετώπιση.

Abstract

Από το 1810, και ακόμη περισσότερο κατά την περίοδο της έντονης οικονομικής ανάπτυξης, η υπεραξία απέκτησε σημαντική θέση στις οικονομικές καταστάσεις των επιχειρήσεων, και για το λόγο αυτό αποτέλεσε πόλο έλξης πολλών συγκρούσεων και διαφωνιών. Μάλιστα η φύση της και ο λογιστικός χειρισμός της αποτελούν μέχρι και σήμερα θέματα διχασμού και αντιθέσεων. Η συγκεκριμένη εργασία επικεντρώθηκε κυρίως στο θέμα της απομείωσης της υπεραξίας που έχει απασχολήσει ιδιαιτέρως τη διεθνή βιβλιογραφία. Συγκεκριμένα, παρουσιάσθηκαν οι διατάξεις των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων και εξετάσθηκε εκτενέστερα η δυνατότητα χειραγώγησης των κερδών μέσα από τη διαδικασία του ελέγχου απομείωσης. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να προσφέρει στη βιβλιογραφία δεδομένα για την ελληνική επικράτεια αναφορικά με την καταλληλότητα του τρόπου αντιμετώπισης της υπεραξίας που υιοθετήθηκε από τα ΔΛΠ. Επίσης, στοχεύει στο να εφοδιάσει το επενδυτικό κοινό με στοιχεία για τη συμμόρφωση των ελληνικών επιχειρήσεων, και κατ’ επέκταση για την αξιοπιστία της περιουσιακής τους κατάστασης, που παρουσιάζουν μέσω των οικονομικών καταστάσεων. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μία ιστορική αναδρομή στις μεθόδους αναγνώρισης και αξιολόγησης της υπεραξίας που έχουν εφαρμοστεί μέχρι τώρα με βάση τις οδηγίες και τα Πρότυπα που έχουν εκδοθεί από το IASB και το FASB. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι διατάξεις των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων που ορίζουν τι είναι υπεραξία και δίνουν οδηγίες για το τρόπο αρχικής και μεταγενέστερης καταχώρησης της υπεραξίας, την απομείωσή της και τις πληροφορίες που θα πρέπει να γνωστοποιούνται. Το τρίτο κεφάλαιο πραγματεύεται την υπεραξία στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται οι διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας που ασχολούνται με την αναγνώριση και το λογιστικό χειρισμό της υπεραξίας, και στη συνέχεια ακολουθεί η ανάλυση της ισχύουσας φορολογικής νομοθεσίας της υπεραξίας στην Ελλάδα. Το κεφάλαιο τελειώνει με τον προσδιορισμό της υπεραξίας για τις κυριότερες κατηγορίες επιχειρήσεων. Στο τελευταίο κεφάλαιο γίνεται αρχικά μία επισκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας πάνω στο θέμα της απομείωσης της υπεραξίας και της δυνατότητας χειραγώγησης των κερδών μιας επιχείρησης. Στη συνέχεια περιγράφεται η έρευνα που πραγματοποιήθηκε, και η οποία εξετάζει την πιθανότητα της σκόπιμης αναβολής αναγνώρισης ζημιών απομείωσης από μέρους των διοικήσεων των επιχειρήσεων. Ειδικότερα, παρουσιάζονται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, το δείγμα που χρησιμοποιήθηκε, τα εμπειρικά αποτελέσματα που προέκυψαν, η εκτίμηση των αποτελεσμάτων αυτών με βάση επιπρόσθετων στοιχείων και οι δυνατότητες για περαιτέρω έρευνα.